Trên chuyến phà ta gặp gỡ

Chỉ có thể là trên một chuyến phà, Marguerite Duras đã lần đầu gặp gỡ người tình gốc Hoa của mình và từ đó khơi mào câu chuyện tình yêu được kể lại qua tiểu thuyết “L’Amant” (Người tình). Trên chuyến phà ấy, hai con người hoàn toàn xa lạ và khác biệt về màu da, văn hóa và hoàn cảnh sống đã có dịp mở lời trò chuyện. Suốt những tháng năm đã qua trong lịch sử, không rõ còn có bao nhiêu cuộc gặp gỡ định mệnh khác đã diễn ra trên những chuyến phà?

Một chuyến phà là nơi tổng hòa những âm thanh và hình ảnh gợi nhớ về miền đồng bằng sông nước một thưở với những tiếng máy xình xịch, cũ kỹ và chậm chạp hòa cùng tiếng sóng tạo nên một thanh âm đặc sắc, dưới dòng nước đục ngầu phù sa là từng đám lục bình trổ bông tím ngắt lững lờ trôi một cách vô định trong mênh mông của những dòng sông Tiền, sông Hậu. Trong biển người đông đúc dừng chân trên phà, ta bắt gặp những con người miền Tây đến từ nhiều bối cảnh đời sống khác nhau. Tạm gác lại tất cả những sự khác biệt về kinh tế và cuộc sống, những con người nơi đây cùng nhau hiện diện như là một phần quan trọng của cộng đồng.

Việc chờ phà từ lâu đã trở thành một thói quen của cộng đồng cũng bởi vì đây là phương tiện duy nhất để sang sông thời hạ tầng giao thông còn chưa phát triển. Mỗi khi kẹt phà, đâu đó vang lên tiếng thở dài trong dòng người chờ đợi, tuy nhiên người ta vẫn nhẫn nại đợi tới lượt mình qua sông. Thời gian trên phà cũng dần trở thành những phút giây thư giãn hiếm hoi giữa một chuyến đi dài. Người ta tranh thủ chợp mắt một chút, ngắm nhìn sông nước hay chuyện trò cùng những người bên cạnh. Cũng vì thế mà những chuyến phà đã trở thành phương tiện giúp kết nối cộng đồng và giao lưu về văn hóa.

Khi mà qua sông còn phải phụ thuộc vào những chuyến phà, người ta than thở không biết khi nào có một cây cầu để không còn cảnh đợi chờ. Cho đến khi cầu đã nối liền đôi bờ, cảm giác vấn vương về những chuyến phà đột nhiên trỗi dậy. Người ta nhớ những chuyến phà chật chội với người và xe chen chúc nhau, nhớ những người bán hàng rong nhiệt tình mời khách mua mấy ổ bánh mì hay trái bắp nấu, nhớ mùi sầu riêng nồng nồng tỏa ra từ những chiếc xe chở đầy ắp trái cây.

Cho đến tận hôm nay, hình ảnh cuộc gặp gỡ trên chuyến phà vượt sông Tiền được Marguerite Duras mô tả trong tiểu thuyết “Người tình” vẫn còn đậm nét trong trái tim nhiều thế hệ bạn đọc. Dù đã trải qua hơn 20 năm kể từ khi cầu Mỹ Thuận nối liền đôi bờ sông Tiền, những hình ảnh và thanh âm khó quên của những chuyến phà nơi vùng đồng bằng sông Cửu Long vẫn luôn hiện hữu trong miền ký ức.

Dù những chiếc phà Rạch Miễu, Hàm Luông, Cần Thơ đã lần lượt được thay thế bởi những chiếc cầu khang trang giúp cho giao thông trở nên ngày càng thuận tiện, ngày nay chúng ta vẫn có thể bắt gặp giữa đồng bằng hình ảnh những chuyến phà nhỏ không ngại nắng mưa tiếp tục sứ mệnh kết nối những dòng sông đang gọi mời người khám phá.